Stekken
Zelf nieuwe planten stekken kost niets en geeft veel voldoening. Er zijn verschillende manieren waarop je dit kunt doen. Hieronder lees je er meer over.
Houtstek in de vollegrond
Wanneer het blad is gevallen is het hoog tijd om winterharde heesters te vermeerderen door houtige stek te nemen. De hieronder beschreven methode is toepasbaar op vrijwel alle winterharde houtgewassen.
Voorbereiding
Spit ruim vantevoren de grond om. Door zware grond kun je dan meteen zand of fijn split mengen om de afwatering te verbeteren.
Werkwijze
- Vermijd altijd zacht, dun, oud of aangetast hout. Selecteer eenjarige stengels ter dikte van een potlood.
- Snij stekken van circa 15 tot 20 centimeter. Knip aan de onderzijde ónder een knoop en aan de bovenzijde net bóven een knoop.
- Doop de onderkant van de stek in stekpoeder ter bevordering van het bewortelingsproces. Tik het overtollige poeder af.
- Graaf een smalle V-vormige geul met één loodrechte zijkant. Hier worden de stekken rechtop tegenaan gezet.
- Breng op de bodem van de geul wat zand aan ter verbetering van de afwatering. De stekken rotten dan minder snel weg.
- Zet de stekken op 10 centimeter afstand van elkaar in de geul; laat circa eenderde van de stek boven de grond uitsteken.
- Druk bij het aanaarden met je hiel de grond voorzichtig tegen de stek, zodat deze goed kntact maakt met de omliggende grond.
- Geef ruim water.
Hoe het verder gaat
Laat de stekken tijdens de winter bewortelen. De meeste stekken kunnen in de herfst van het volgende jaar worden gebruikt.
Waarschuwing
Let op dat je de stekken rechtop in de aarde steekt. Stekken die ondersteboven worden gezet, hebben geen schijn van kans!
Houtstek in potten
Als je op erg zware grond tuiniert, over onvoldoende borderruimte beschikt of stek wil nemen van niet-winterharde houtachtige planten, kun je de stekken ook in potten opkweken. Dat is ook handig als je een oogje in het zeil wil houden. Zet de potten in een koude bak, onverwarmde kas of op de vensterbank (bij kuipplanten). Zorg er wel voor dat de potgrond niet uitdroogt.
Voorbereiding
Vul een aantal bloempotten met potgrond, eventueel vermengd met wat fijn grit en compost.
Werkwijze
- Selecteer een gezonde, eenjarige scheut ter dikte van een potlood. Lange stengels kunnen zelfs twee stekken opleveren.
- Maak een rechte snee onder de onderste knoop van een aantal opvolgende bladknoppen. Gebruik een schone snoeischaar.
- Knip daarna schuin, juist bóven het derde of vierde paar bladknoppen. Nijp de onderste bladknoppen eraf; dit deel komt onder de grond.
- Doop de stekken in stekpoeder. Tik het overbodige poeder eraf.
- Zet de stekken langs de rand van de pot, op enige afstand van elkaar zodat ze ruimte hebben om te bewortelen.
- Plaats er een label bij waarop je soort en datum vermeldt. Geef ruim water en zet de pot in koude bak, kas of op de vensterbank.
Hoe het verder gaat
Laat de stekken tijdens de winter bewortelen. Ze kunnen in de herfst van het volgende jaar worden gebruikt. In het late voorjaar kunnen de stekken naar buiten.
Waarschuwing
Let op dat je de stekken rechtop in de aarde steekt. Stekken die ondersteboven worden gezet, hebben geen schijn van kans!
Wortelstek
Veel vaste planten kunnen vanuit hun wortels opnieuw uitgroeien. Misschien heb je wel eens per ongeluk je spade door een wortelkluit gestoken waarna er na enige tijd allerlei nieuwe plantjes opkwamen. Een betere methode is om 's winters de kluit op te graven en een paar gezonde wortels als stekmateriaal te gebruiken.
Voorbereiding
Vul een aantal bloempotten met potgrond, eventueel vermengd met wat fijn grit en compost.
Werkwijze
- Graaf de plant met de complete wortelkluit voorzichtig op en was ze in ruim water grondig schoon.
- Snij enkele van de dikkere wortels af, die stekken het gemakkelijkst. Zet de plant terug in de tuin en druk de aarde goed aan.
- Neem stekken van ongeveer 5 centimeter lengte. Leg deze (regelmatig verdeeld) horizontaal op de licht aangedrukte potgrond in een grote pot.
- Zeef er een dun laagje grond over en geef water. Zet de potten in een koude bank of koele kas. Als je die niet hebt, gebruik dan de vensterbank van een onverwarmde kamer.
Hoe het verder gaat
Wanneer de eerste scheuten verschijnen, kunnen de stekken worden verpot. In het late voorjaar kunnen de stekken naar buiten.
Waarschuwing
Stek van dikke wortels kun je ook rechtop in de potgrond steken maar let op de groeirichting, de bovenzijde moet boven komen.
Topstek
Veel kruidachtige vaste planten en éénjarigen kun je in de zomer (juni) eenvoudig vermeerderen door jonge scheuten als stekmateriaal te gebruiken. In deze tijd van het jaar bewortelen de stekken snel, zeker op een warme plaats als een kasje of op de vensterbank.
Voorbereiding
Vul een aantal bloempotten met potgrond, eventueel vermengd met wat fijn grit en compost.
Werkwijze
- Snij de stekken vroeg in de morgen, als de planten volop water opgenomen hebben. Selecteer altijd krachtige, niet bloeiende scheuten als stekmateriaal.
- De stekken moeten zo'n 6 tot 8 centimeter lang zijn. Snij ze net onder een knoop glad af. Verwijder de onderste bladparen, zodat een kaal stukje stengel ontstaat.
- Doop de basis van de stek in stekpoeder. Plaats de stekken langs de randen van de bloempotjes.
- Geef water. Plaats er een ruime plastic zak overheen voor een hoge luchtvochtigheid. Zet de potten op een warme lichte plaats maar uit de felle zon.
- Het duurt 6 tot 8 weken voordat de stekken goed beworteld zijn. Haal de stekken voorizichtig los van elkaar en pot ze in afzonderlijke potjes.
- Geef regelmatig water en één keer per week plantenvoeding. Nijp de topjes eruit voor een bossige groei.
Hoe het verder gaat
Als de witte worteltjes onder uit de pot groeien, kun je de stekken verplanten naar individuele potjes.
Waarschuwing
Na het stekken zal de groei gewoon doorgaan. Dit is echter geen teken dat er al worteltjes zijn!
Stekpoeder
Stekpoeder wordt door veel tuinkabouters gebruikt. Hoewel stekken prima in staat zijn om zelf wortels te vormen, kan stekpoeder de groei aanzienlijk bespoedigen. Ook wordt de kwaliteit van de wortels beter.
Wanneer we stekken, spreken we het natuurlijke vermogen van een plant aan om vanuit elk deel van de plant wortels te vormen en zich zo voort te planten. Deze wortels komen voort uit jonge cellen in de stam die dicht bij de transportkanalen van de plant liggen.
Dit proces wordt ondersteund door een hormoon dat auxine wordt genoemd. Daarom snijden we vaak onder een knop of bladoksel, waar deze auxine meer geconcentreerd aanwezig. Wanneer de de stek in stekpoeder dopen, voegen we in feite extra, synthetische auxine toe. Stekpoeder bevat ook bepaalde schimmelbestrijdingsmiddelen om rotting te voorkomen.