Een border aanleggen of vernieuwen

Stap 1: Wees geen watje!

Kijk eens kritisch naar je borders en schrijf op wat je niet bevalt. Waarom die notities? Omdat het gemakkelijk is te vergeten wat je plannen waren als alles eenmaal goed gaat groeien.

Sommige planten worden te groot, andere voldoen gewoonweg niet aan je verwachtingen. Het wil nog wel eens gebeuren dat je een plant dan toch maar laat staan omdat wegdoen "zonde" of "zielig" is.

Laat je niet te veel door de heersende mode meevoeren. Modieuze planten die je niet mooi vindt, horen niet in je tuin thuis. Het gevolg daarvan kan wel zijn dat je wat meer je best zult moeten doen om de gewenste planten te vinden, of dat je meer moet zaaien waardoor het langer duurt voor de border "af" is.

Het kan natuurlijk ook zo zijn dat een plant wel voldoet, maar niet op de goede plaats staat. De juiste plek (zon of schaduw, vochtig of droog) kan het verschil betekenen tussen een schitterende en een kwijnende plant.

Als je eigenlijk al weet dat het met een plant niets gaat worden, neem dan liefdevol afscheid en gooi hem op de composthoop. Of zadel er je familie of buren mee op.......

Stap 2: Ga voor groot!

Grootte en verhoudingen zijn belangrijk voor een border. Een vuistregel: pak het ruim aan. Maak borders zo diep mogelijk, tenzij je ze als smalle linten langs een pad wilt gebruiken. Maak curves bij voorkeur vloeiend en niet te ingewikkeld, want dat is alleen maar vermoeiend voor het oog en lastig met maaien. Probeer een minimum breedte van 1,20 meter aan te houden maar als je de ruimte hebt, is meer inderdaad beter.

Borders die dicht bij het huis liggen, zijn op hun best als ze de vorm van het gebouw weerspiegelen. Met andere woorden: als ze rechthoekig zijn. Laat de bordergrens naarmate hij verder van het huis verwijderd raakt, bochtiger worden. Dit geeft een speels effect. Heb je een strakke, moderne tuin? Houdt het dan recht en hoekig.

Voordat je begint met aanleggen, kun je met een tuinslang de beoogde begrenzing aangeven en net zo lang experimenteren tot je de juiste vorm gevonden hebt.

Stap 3: Pak flink uit!

Vaste planten vormen de ruggegraat van je border, bespaar hier dus niet op!

Heesters zorgen voor een stevige basis, bolletjes geven (vooral in de lente) extra kleur en fleur en een oblisk met klimplanten kan een tuin hoogte geven waar een boom te groot zou zijn.

Gebruik wintergroene planten met beleid. Je hebt er zeker een paar nodig, maar te veel maakt het beeld statisch. Als zo'n 10-25 procent van je planten groenblijven is, heb je ongeveer de juiste balans.

Zorg ervoor dat je heesters op een plek zet waar vorm en hoogte tot hun recht komen. En dat hoeft niet altijd achterin te zijn. Door een of twee struiken op de voorgrond te plaatsen is de border niet in één keer te overzien. Dat houdt de spanning erin. Als je heesters plant, zorg er dan voor dat wat je erachter plant nóg hoger is; op die manier sluiten de heesters beter aan bij de tuingrenzen en lijken ze meer in het geheel te passen. Een grote solitaire heester voorin de border ziet er altijd uit alsof hij daar eigenlijk niet hoort.

Klimplanten tegen metalen of houten klimsteunen geven een vlakke beplanting hoogte en kunnen dienen als blikvanger. Als je niet weet waar je ze precis moet zetten, loop dan de tuin eens in en kijk vanaf de belangrijkste plekken: het terras, een bankje of een pad, en bepaal dan of een blikvanger ook daadwerkelijk iets toevoegt aan de border.

Stap 4: Verleng het seizoen!

Zomers worden steeds langer en het komt regelmatig voor dat het alleen in de eerste drie maanden van het jaar vriest (of helemaal niet). Het is dus zaak ervoor te zorgen dat je border rond augustus niet als een nachtkaars uitgaat. Houd de bloei erin door ruimte te reserveren voor laatbloeiende vaste planten als Echinacea, asters, Rudbeckia, Helenium en Crocosmia. Penstemons bloeien lang en gaan vaak door tot aan de eerste vorst. Dahlia's en canna's geven de nazomer een kleurrijk, tropisch tintje.

In de eerste maanden van het jaar laten bolgewasjes de border snel tot leven komen. Plant ze in groepjes, op zo'n 30 centimeter van de voorkant van de border, zo kun je ze goed zien als ze binnen met bloeien. Het is een goed idee er wat lagere planten voor te zetten, zoals tuingeraniums, Lamium of viooltjes. Deze openen hun eerste bloemen precies op het moment als de bolgewasjes zijn uitgebloeid en zorgen er bovendien voor dat je het rommelige bollenloof niet meer ziet.

Siergrassen zijn geweldige "lijmers". Ze houden beplantingsschema's bij elkaar en zorgen voor een goede overgang tussen planten die anders niet bij elkaar zouden passen. Hoge Miscanthus is prachtig achterin de border, Pennisetum en Stipa zijn mooi voor de middenregio's terwijl de kleinere siergrassen als Festuca voorin passen. Wees in het najaar niet te snel met afknippen: veel siergrassen zien er 's winters prachtig uit, als de vorst een laagje rijp op de planten afzet!

Stap 5: Vul lege plekken

Beplant rond november potten met tulpen of sieruien, en in het voorjaar met Galtonia's, canna's en andere zomerbollen, en zet die in een koude kas of op het terras. Die kun je dan tijdens het tuinseizoen gebruiken om gaten in de border te vullen of om een wat te saai kleurenschema op te peppen. Je kunt de bloeiende bollen uit de pot tikken en netjes in de border uitplanten, of ze met pot en al in de grond ingraven. Je hoeft dan alleen nog maar van hun bloei te genieten en als de bloemen zijn uitgebloeid, graaf je ze gewoon weer op.

Borders in één kleur zijn spectaculair maar ergens gedurende het seizoen ben je erop uitgekeken. Je kunt dan in pot geplante zomerbollen gebruiken om wat andere kleuren in de border aan te brengen, zonder het originele ontwerp te verstoren.

Stap 6: Stel niet uit tot morgen......

Plannen is prachtig, maar als je een plant op de verkeerde plek ziet staan en je hebt een paar minuutjes over: verplant hem dan meteen! Anders vergeet je het weer of het blijft je irriteren. Knip de plant enigszins terug, geef na het verplanten ruim water, houd een oogje in het zeil, dan zal hij het prima doen (tenzij je hem verdrinkt, natuurlijk).