Paddestoelen

Het zelf kweken van paddestoelen is helemaal niet moeilijk. Iedereen die een donker hoekje overheeft kan zijn eigen zwammen kweken!

Allerlei soorten paddestoelen van de bekende champignon tot de exotischer oesterzwam en de shii-take, kun je zelf vrij gemakkelijk kweken. Diverse soorten kunnen met succes in beschaduwde en koele gedeelten van de tuin, maar ook in schuren of kelders, worden gekweekt. Ze hebben geen behoefte aan grond of licht.

De aard van de paddestoelen

Paddestoelen zijn schimmels; planten die geen chlorofyl bezitten en daarom niet in staat zijn hun eigen voedsel te produceren. Ze zijn hiervoor aangewezen op andere organismen: levende of dode planten en zelf dieren. Geschikte materialen of 'substraten' waarop paddestoelen groeien zijn onder andere stukken boomstam, zaagsel, houtsnippers, koffiedik, strorijke stalmest en zelfs krantenpapier en karton. De schimmels breken het substraat tijdens het verteringsproces af tot compost. Het grootste deel van zijn leven bestaat een schimmel alleen uit een netwerk van fijne draden, het mycelium, dat door een substraat groeit. Het eetbare deel, de paddestoel, is een vruchtlichaam dat sporen voortbrengt. Dit verschijnt alleen als de omstandigheden wat voeding, luchtvochtigheid, temperatuur en licht in orde is.

Zelf paddestoelen kweken

Om paddestoelen te kweken heb je levend 'broed' nodig, dit wil zeggen mycelium, dat in of op een passend substraat groeit. In sommige gevallen hoef je dit maar op een geschikte plek te zetten en het begint te groeien. Kant - en klare organische sets om champignons te kweken, die bestaan uit een bakje dat is gevuld met geënte compost, zijn alom te koop maar gespecialiseerde leveranciers bieden ook startersets aan voor het kweken van minder algemene soorten, vaak in de vorm van plugs.

Kweken op hout

Boomstammen van 5 tot 15 centimeter doorsnede, die in het ruststadium zijn omgehakt, worden in het voorjaar geënt. De beste resultaten leveren berk, beuk en eik op.
Je boort gaten tot in de kern van het stammetje en stopt hier plugs in die door de leverancier met mycelium van de te kweken soort zijn besmet. Je kunt deze plugs gemakkelijk via internet bestellen.
De stammetjes worden onder warme, vochtige omstandigheden gehouden terwijl het mycelium het hout koloniseert. Vanaf de enting kan het 6 tot 12 maanden duren voor de vruchtvorming begint, die jaren kan doorgaan. Geschikte soorten, onder andere:

Zwavelzwam (Laetiporus sulphureus) Gele consoles; smaak en structuur als van kipvlees.
Oesterzwam (Pleurotus ostreatus) Grote, oestervormige paddestoelen; veel gekweekt.
Pruikzwam ( Hericium erinaceus) Waterval van ijspegelachtige stekels; zachte, zoete smaak.
Nameko (Pholiota nameko) Oranjebruine hoed; heerlijke Japanse paddestoel.

Kweken op organisch materiaal

De kweekmethode is afhankelijk van de paddestoelsoort. Meestal wordt broed (via internet te koop) vermengd met vochtig, goed verteerde stalmest, compost, stro of ander schimmelvrij organisch materiaal en in zakken gestopt. Het mycelium begint onder vochtige omstandigheden bij een temperatuur van circa 20 graden te groeien en enkele weken later verschijnen dan de paddestoelen.
Geschikte soorten, onder andere:

Weidechampignon (Agaricus campestris): Witte hoed en roze tot bruine plaatjes.
Grote parasolzwam (Macrolepiota procera): Grote, lichte hoed met bruine schubben en een stompe bult; hazelnootachtige smaak en geur.
Geschubde inktzwam (Coprinus comatus): Langwerpig eivormige hoed met forse schubben; de plaatjes zijn eerst wit, maar vervloeien en worden zwart; in jonge, gesloten toestand heerlijk van smaak.
Shiitake (Lentinus edodes): Algemeen gekweekt, sterke, rokerige smaak; uitstekend te drogen.
Gekweekte champignon (Agaricus bisporus): De algemeen gekweekte champignon.
Paarse schijnridderzwam (Lepista nuda): Dicht vlees; jonge hoeden paars, met paarse plaatjes.

Paddestoelen in de tuin

In de tuin opgekomen paddestoelen bieden een aardige aanblik en brengen soms nog een heerlijk maaltje op. De bekende weidechampignon bijvoorbeeld, kan in een gazon worden gezaaid. Hij produceert zijn vruchtlichamen in de herfst en doet dat enkele jaren achtereen als de omstandigheden geschikt zijn.
Je kunt de hoeken van houten verhoogde bedden vervangen door boomstammetjes van geschikte soorten zoals beuken -, berken - of eikenhout en er broed in enten. Op een langzaam verterende composthoop kunt je geschubde inktzwammen kweken. Deze soort groeit, net als de blauwe plaatstropharia, in een border met een mulchlaag van houtsnippers of stro.

Waarschuwing

Paddestoelen in de tuin verschijnen vaak op een flinke afstand van de plaats waar ze zich oorspronkelijk vestigen. Daarom moet je altijd onomstotelijk vaststellen om welke soort het gaat, voordat je paddestoelen plukt voor een maaltijd. Vele soorten zijn giftig en sommige zelf dodelijk. Informeer vooraf zeer goed bij een kenner alvorens zelf geplukte paddestoelen te consumeren.