Veilig klussen in de tuin

• Draag geen ruimvallende kleding of loshangende haren wanneer je met machines werkt. 
• Neem voorzorgen wanneer je op een ladder werkt. Letsel ten gevolge van een val van een ladder is de meest voorkomende reden waarom doe-het-zelvers op de eerste hulp afdeling van een ziekenhuis belanden. 

 

Bescherm jezelf

Voor de doe-het-zelver is persoonlijke bescherming vooral een kwestie van gezond verstand en – soms pijnlijke – ervaring. Als je weleens een splintertje in je oog hebt gekregen onder het zagen, draag je voortaan een veiligheidsbril. En als je hebt gevoeld wat cement met je handen kan doen, zorg je voor een paar goede werkhandschoenen. Hier wat korte informatie over de belangrijkste veiligheidskleding en -accessoires en waarop je moet letten bij de aanschaf:

• Kleding: Een stevige werkbroek en een hemd of jack met lange mouwen voldoen in de meeste gevallen. Een overall van professionele kwaliteit is een investering waar je lang plezier van zult hebben. De belangrijkste eigenschap van werkkleding is het draagcomfort, want als een kledingstuk niet lekker zit, is de kans groot dat je het de volgende keer niet aan zult trekken. Werkkleding moet niet knellen, maar ook niet te los zijn, want dan blijf je gemakkelijk ergens aan haken. Manchetten met elastiek, die strak om je polsen sluiten, zijn aan te raden als je met draaiende gereedschappen of bijtende stoffen werkt. En iedere vakman kan je vertellen dat een broek of bodywarmer met veel zakken erg handig is, bij voorkeur met klittenbandsluiting

 

Werken met ladders

Onderzoeken in professionele werkomgevingen wijzen drie hoofdoorzaken aan voor ongevallen met ladders. Een verkeerde opstelling van de ladder is de grootste boosdoener, verantwoordelijk voor 43 procent van alle ongevallen, volgens een van de onderzoeken. In 32 procent van de gevallen is het uit balans raken van het lichaam – bijvoorbeeld door te ver reiken – de oorzaak van een val. En de conditie van de ladder is verantwoordelijk in 24 procent. Al deze risico’s zijn te voorkomen door de juiste veiligheidsmaatregelen te treffen:

8. Verplaats de ladder op tijd, zodat je nooit verder dan een meter hoeft te reiken.

9. Gebruik een ladder nooit met twee personen.

10. Laat de ladder niet onbeheerd in gebruiksstand achter, vooral met het oog op kinderen.

 

Vraag je bij de aanschaf van een ladder af waarvoor je hem het meest nodig zult hebben en welke eigenschappen je ervan verwacht. Een eenvoudige houten bouwladder is vaak een verstandige keus. Dit type is goed en veilig vast te zetten. Daarnaast zijn er lichtgewicht aluminium ladders, uitschuifladders, opsteekladders, isolerende kunststofladders en reformladders, die in een A-vorm kunnen worden geplaatst. Heb je geen behoefte aan een ladder waarmee je op grote hoogte kunt werken, dan is een werktrap wellicht een betere oplossing, omdat deze een grotere mate van veiligheid biedt.

 

Tuingereedschap onderhouden

Zeg eens eerlijk: Heb jij al eens een snoeischaar geslepen of schoongemaakt? Veel van de tuineigenaren doen dit niet. En dat is ook begrijpelijk. Bij een tuincentrum vertellen ze je niet dat het onderhouden van tuingereedschap belangrijk is. Zij verkopen liever een nieuw stuk gereedschap.

Door bijvoorbeeld een snoeischaar schoon te maken en regelmatig te slijpen zorg je voor strakke en schone snoeiwonden. Dat resulteert in een mooier snoeiresultaat en gezondere planten. Maar goed onderhoud heeft meer voordelen:

• Tijd: Ja, gereedschap onderhouden kost tijd. Maar deze tijd maak je dubbel en dwars goed tijdens het werken met goed onderhouden tuingereedschap.
• Geld: goed tuingereedschap is niet goedkoop. Door het goed te onderhouden verleng je de levensduur en bespaar je een hoop geld.
• Moeite: herken je dat je flink moet steken voordat je een schop door wat dunne wortels van een plant krijgt? Of dat je veel kracht moet zetten tijdens het schoffelen? Door het scherp houden van deze materialen werk je niet alleen sneller, maar kost het je ook veel minder moeite. Ergonomisch dus.
• Veiligheid

 

Invetten

Tijdens de winter gebruik je tuingereedschap niet of nauwelijks. Na de laatste onderhoudsbeurt in de tuin is het daarom cruciaal om tuingereedschap in te vetten. Maar ook na iedere keer dat je het gereedschap gebruikt tijdens het seizoen is het belangrijk om dat te doen. Dit zorgt ervoor dat bewegende delen niet gaan roesten en soepel blijven bewegen.

Bij vaste delen, zoals een schoffel of spade, voorkom je roestvorming door invetten. Met het invetten van tuingereedschap is het gereedschap het hele jaar beschermd tegen roest. En dat zorgt ervoor dat de schoffel makkelijker in de grond beweegt.

Invetten van tuingereedschap doe je zo:

1. Spoel het metalen oppervlak van bijvoorbeeld je schoffel af met water.
2. Leg het gereedschap op een werkbank of tafel met een kleed eronder. (om morsen op te vangen)
3. Verwijderen met een staalborstel of schuurpapiertje eventuele roest die aanwezig is.
4. Doe flink wat olie op een doek en wrijf de doek over het metalen oppervlak.
5. Laat de olie enkele minuten ‘intrekken’.
6. Verwijder achtergebleven oliedruppels (vaak aan de randen).

En dat is alles. Wel nog even het gereedschap netjes opbergen.

Voor het invetten kun je het beste een plantaardige olie of siliconenspray gebruiken. Bij tuingereedschap van RVS (Roest Vast Staal) is invetten niet nodig. Daarop kan geen roest ontstaan, als het goed is.

 

Stelen van tuingereedschap onderhouden

Herken je dat: ben je lekker in de tuin aan het werken en opeens heb je alleen nog een steel in je hand? Of het handvat van een schop die niet echt vastzit en wiebelig is? Dat kan je voorkomen door slechts 1 keer per jaar onderhoud aan de stelen te plegen. De periode waarin je dat doet is na de laatste onderhoudsbeurt. Vaak net voor de winter. Dan krijgt de olie voldoende tijd om in de steel te trekken, en begin je het komende groeiseizoen met goed tuingereedschap. Zo onderhoud je de stelen van je tuingereedschap:

• Maak de steel schoon met water
• Droog de steel af met een doek
• Leg het stuk gereedschap op de werkbank of op een tafel. Let op: er kan olie gemorst worden. Leg er voor de zekerheid een zeiltje of doek onder om vlekken in je tafel of werkbank te voorkomen.
• Schuur de steel met schuurpapier op. Hiermee verwijder je splinters en zorg je ervoor dat de olie beter in de steel kan trekken. Een middel-grove korrel (P120 tot 150) kun je hier het beste voor gebruiken.
• Pak een kwast en smeer de steel riant in met lijnzaadolie (houtolie).
• Laat de olie een aantal minuten intrekken.
• Verwijder de overtollige olie met een schone en droge doek.

Na het invetten van de stelen is het verstandig om het tuingereedschap los van de grond op te bergen. Bijvoorbeeld via een ophangsysteem of door gereedschap op een zoldertje te leggen.

 

Er zijn verschillende middelen om tuingereedschap te slijpen. Dat zijn:

• Japanse watersteen (slijpsteen)
• Slijptol
• IJzervijl

Niet voor elk stuk tuingereedschap zijn bovenstaande middelen te gebruiken. Een handsnoeischaar is bijvoorbeeld lastig te slijpen met een slijptol. De makkelijkste en minst foutgevoelige manier om tuingereedschap te slijpen is een vijl.

 

Verzamel de gereedschappen die je wilt slijpen, en leg deze samen met een vijl klaar in de buurt van een werkbank. Of andere plek waar je de gereedschappen wilt slijpen. Zo kan je makkelijk en snel alle gereedschappen slijpen:

1. Klem het tuingereedschap stevig vast. Dit kan in een bankschroef of met lijmklemmen aan een tafel.
2. Zet de vijl in een hoek van 20 tot 25 graden op het snijvlak van het te slijpen gereedschap.
3. Beweeg de vijl in draaiende bewegingen van links naar rechts over het snijvlak
4. Doe dit totdat het hele vlak weer scherp is.

Voel tijdens het slijpen enkele keren of de schoffel, spade of snoeischaar scherp is. Daarbij geldt; hoe scherper, hoe beter. Het is beter om ongelijkheden in het snijvlak van een stuk gereedschap eruit te slijpen. In sommige gevallen betekent dit dat je het snijvlak flink moet slijpen.

Na het slijpen van het tuingereedschap is het een goede tijd om de gereedschappen te vetten. Je hebt de oppervlakten van de gereedschappen toch al schoon gemaakt. Het is dan alleen nog een kwestie van de olie erop aanbrengen.

 

Na ieder gebruik

Elke keer dat je tuingereedschap gebruikt hebt is het verstandig om klein onderhoud uit te voeren. Het is niet veel werkt, maar het zorgt er wel voor dat je altijd met goed gereedschap werkt.

Wat te doen na elke keer dat je het tuingereedschap gebruikt hebt is?:

• Gereedschap afspoelen met water
• Tuingereedschap invetten
• Controleren op scherpte, en indien nodig slijpen
• Ophangen in een schuur

Met deze stappen voorkom je roest en heb je altijd scherp tuingereedschap. Daarmee werk je sneller en met minder moeite.

 

Roest van tuingereedschap verwijderen

Zit er toch al roest op je gereedschap? Geen probleem! Pak een staalborstel of een stuk schuurpapier. Een grove korrel (vanaf P200) kan je het beste gebruiken hiervoor. Schuur met de borstel of het papier zolang dat de roest verdwenen is.