Eekhoorn

Ze eten dan knoppen, scheuten, bloemen, insecten, insectengallen, rupsen, eieren, jonge vogeltjes, paddestoelen, (korst)mossen enzomeer. Later op het jaar komen daar ook nog allerlei bessen bij. Vanaf juli neemt het aandeel zaden in hun dieet weer toe.
Eekhoorns moeten af en toe ook water drinken, want het vocht dat ze uit hun voedsel halen is niet voldoende.  

Bij eekhoorns zitten de onderkaakshelften niet vast aan elkaar. Hierdoor kunnen ze hun onderkaken gebruiken als een soort hefboom om noten open te wrikken. Aan dennen- en sparappels heeft een eekhoorn meer werk. Hij begint de schubben aan de basis af te bijten om de zaadjes eronder uit te halen en werkt zich zo een weg naar de top toe. Onder de boom waar hij zitten eten heeft, vind je dan de kernen en schubben van de dennen- en sparappels terug. Soms spreekt men ook van links- en rechtshandige eekhoorns, omdat het knaagpatroon op de kernen van de dennenappels langs links of rechts naar de top draait. Niemand heeft echter al onderzocht of eenzelfde eekhoorn zijn dennenappels altijd op dezelfde manier vasthoudt. Vraatsporen aan andere zaden, zoals kastanjes of eikels, zijn meestal moeilijk te onderscheiden. 

Ook vossen, grote uilen en wilde en tamme katten vangen eekhoorns. In meer bewoonde gebieden is het verkeer een belangrijke doodsoorzaak. Ze moeten hier vaak de weg oversteken op zoek naar voldoende voedsel.   

Maken eekhoorns geluid?

Eekhoorns maken verschillende geluiden, zoals 'tjuk tjuk' of fijne klaterende geluidjes. Ze doen dat vooral als ze opgeschrikt worden of als ze zich niet op hun gemak voelen. Hierbij zwaaien ze meestal met hun staart heen en weer. Ook tijdens gevechten maken eekhoorns geluid. Vrouwtjes communiceren via geluid met hun jongen.   

Afwijkende kleuren en soorten

De pelskleur van onze inheemse 'rode' eekhoorn kan vrij sterk variëren, van rood over grijs, bruin en zandkleurig tot zwart. De pels heeft ook niet steeds volledig dezelfde kleur. Zo kan een eekhoorn een rood lichaam hebben met een volledig zwarte staart. Bij de wintervacht zijn de flanken grijzer. Ook albino eekhoorns (witte pels met rode ogen) komen af en toe voor.
Maar het zou natuurlijk altijd kunnen dat hier, zoals op meer plaatsen in Europa, de Noord-Amerikaanse grijze eekhoorn opduikt. Deze eekhoornsoort verdringt de rode eekhoorn omdat ze wel eikels eten en dus een voedselvoordeel hebben. Daarnaast kunnen grijze eekhoorns drager zijn van een virus, waar ze zelf niet ziek van worden maar dat ze kunnen overdragen op rode eekhoorns, die er meestal aan sterven. Ook veroorzaken ze serieuze schade aan bomen door het rondom afstrippen van de schors. Grijze eekhoorns kan je herkennen aan hun grijze kleur, maar omdat hun poten en flanken een beetje rood kunnen zijn, is het onderscheid met rode eekhoorns lang niet altijd eenvoudig. Andere kenmerken die hen van de rode eekhoorn onderscheiden, zijn de veel ratachtigere kop, het ontbreken van de oorpluimen en het veel hogere gewicht. De Noord-Amerikaanse grijze eekhoorn staat ook preventief in de wet vermeld: hij mag niet gehouden, gekweekt, vervoerd of verhandeld worden. Tot nu toe zijn er gelukkig nog geen zekere waarnemingen van deze soort in Nederland en Vlaanderen. Mocht je er toch één zien, meldt dit dan bij het Ministerie van Landbouw.
In Vlaanderen komen ook Aziatische grondeekhoorns voor. Die zijn veel kleiner en hun pels is bruin met 5 zwarte lengtestrepen op de rug. De grootste populatie van deze grondeekhoorns bevindt zich bij Brussel. Deze grondeekhoorns benadelen inheemse soorten (vogels, zoogdieren) omdat ze in hoge dichtheden kunnen voorkomen en veel voedsel verzamelen (voor hun wintervoorraad). Zo zijn ze, zeker in jaren met weinig zaden, voedselconcurrenten voor onze inheemse zaadeters.    

Een eekhoornvriendelijke tuin

Wanneer een eekhoorn zich vestigt, blijft hij meestal zijn hele leven in hetzelfde woongebied. De grootte van dit woongebied hangt af van het voedselaanbod. In naaldbossen is het voedsel gelijkmatig verdeeld. Er is hier dus elk jaar overal vrij veel voedsel aanwezig. Eekhoorns hebben daarom in naaldbossen voldoende aan een woongebied van 2 à 4 hectare. Ze komen er in grotere getale voor dan in loofbossen.
De grootte van het woongebied varieert niet alleen tussen verschillende bostypes, maar ook tussen de seizoenen. In de herfst is er meer voedsel en zijn de woongebieden kleiner. Tot slot speelt ook het geslacht van de eekhoorn een rol bij de grootte van het woongebied. Mannetjes hebben grotere, onderling overlappende woongebieden. Deze overlappen met de woongebieden van verschillende vrouwtjes, om een zo groot mogelijk paarsucces te hebben. De vrouwtjes hebben kleinere woongebieden, vooral als ze jongen hebben. Dan verdedigen ze een klein gebiedje met voldoende voedsel om hun jongen op te voeden.

Hierdoor is er wat meer ruimte tussen het nestkastje en de boom, zodat de eekhoorn gemakkelijk via de opening naar binnen kan. De hoogte waarop het nestkastje opgehangen wordt, is niet zo belangrijk (4 meter is al hoog genoeg). Het moet wel wat beschut hangen. Een nestkastje in een alleenstaande kale boom zal niet vlug bezet worden. Het kan een tijdje duren eer een eekhoorn het nestkastje gaat gebruiken, aangezien eekhoorns ook zelf nesten bouwen. In het nestkastje maakt de eekhoorn dan gewoonlijk een nest van afgestripte bast (ziet ros en is goed herkenbaar) en mogelijk ook mos, varens en dergelijke.
Eekhoorns worden soms ook aangetoffen in mezenkastjes (bijvoorbeeld als een specht de opening groter heeft gemaakt), zelfs als die slechts op borsthoogte tegen een boomstam hangen. Als ze daar jongen in krijgen, zijn ze wel genoodzaakt om te verhuizen naar een groter, zelfgebouwd nest wanneer de jongen groter worden.  

Eekhoorns je tuin in lokken 

Eekhoorns zijn beschermde zoogdieren in Nederland en Vlaanderen, wat betekent dat het verboden is om ze te verkopen, in gevangenschap te houden, ze te verplaatsen enzovoort. Ergens eekhoorns gaan vangen om in je tuin los te laten, is dus verboden. De kans is ook klein dat de losgelaten eekhoorns lang in je tuin gaan blijven of overleven, want anders zouden ze er wel vanzelf gekomen zijn. Als je in een bosrijke omgeving woont en er in je tuin geen eekhoorns zitten, kan dat verschillende oorzaken hebben: de oppervlakte is te klein, er is niet genoeg eten of de tuin is te sterk geïsoleerd.
Als de tuin te klein is of er is te weinig eten, dan heeft het geen zin om er eekhoorns los te laten, want die gaan dan op termijn toch niet overleven. Je zou dat kunnen oplossen door voedselbomen aan te planten, zoals hazelaar, tamme kastanje, notelaar of beuk. Je zou de eekhoorns ook kunnen bijvoederen, maar dan moet je zien dat het voedsel voldoende veelzijdig is en niet allerlei ongezonde dingen geven (zoals koekjes en gekookte aardappelen).
Is je tuin wel groot genoeg en is er wel voldoende eten, maar ligt hij te geïsoleerd, dan is de kans klein dat de eekhoorns er uit zichzelf terecht zullen komen. Maar ook dan is loslaten uit den boze, want hierdoor creëer je een geïsoleerde populatie met alle problemen vandien (zoals inteelt). De enige oplossing hier is voor meer verbindingen met grotere bosgebieden zorgen, bijvoorbeeld door het aanplanten van houtkanten en bomenrijen (wat natuurlijk niet altijd gemakkelijk te realiseren is), en hopen dat er ooit eekhoorns terechtkomen. Eekhoorns zijn de laatste jaren sterk aan het uitbreiden en beginnen echt overal op te duiken, dus de kans bestaat dat ze de volgende jaren toch op natuurlijke wijze in je tuin terechtkomen.